Opa en oma aan het wandelen in Amsterdam…

Als je dacht dat het in Nederland altijd netjes en respectvol aan toe gaat, dan is het hoog tijd om even met beide benen op de grond gezet te worden. Want hoewel we als land graag pronken met onze waarden, tolerantie en sociale verbondenheid, blijkt in de praktijk dat sommige jongeren die normen al lang overboord hebben gegooid. Het meest recente voorbeeld daarvan is ronduit schokkend: twee jonge gasten – in trainingspak, met de onvermijdelijke bontkraag – vonden het nodig om een appel keihard tegen het hoofd van een oudere man te gooien. En alsof dat nog niet erg genoeg was, besloten ze dit ‘moment van stoerheid’ ook nog eens te filmen én online te zetten.

Het fragment ging razendsnel rond op sociale media. Niet omdat het grappig was, niet omdat het indrukwekkend was – maar omdat het bij veel mensen woede en ongeloof opwekte. Een weerloze oudere man, die nietsvermoedend langs een parkbankje loopt, wordt zonder enige aanleiding geraakt door een appel die met kracht wordt gegooid. Zijn reactie? Verwarring, schrik, en vooral een hartverscheurende blik van onbegrip. De jongens op de achtergrond? Lachen, joelen, en filmen trots door alsof ze net iets memorabels hebben gepresteerd.

De verruwing van het straatbeeld

Helaas is dit incident niet op zichzelf staand. Steeds vaker bereiken ons berichten over jongeren die ouderen lastigvallen, intimideren of zelfs fysiek belagen. Het is een treurige trend waarin respect voor de oudere generatie volledig lijkt te verdwijnen. Waar komt die behoefte vandaan om iemand die kwetsbaar is, als doelwit te gebruiken voor je eigen vermaak? Is het onverschilligheid? Onopgevoed gedrag? Of zit er een dieper probleem achter dat we als samenleving structureel over het hoofd zien?

Volgens experts is het vaak een combinatie van factoren: gebrekkige sociale controle, het gebrek aan duidelijke grenzen in opvoeding, én de behoefte aan digitale aandacht. In een tijd waarin likes en shares worden gezien als statussymbool, is elke schokkende actie voer voor online ‘aandacht’. En dat is gevaarlijk.

Een samenleving die faalt?

We moeten ons serieus afvragen hoe het zover heeft kunnen komen. Want hoewel er in Nederland talloze initiatieven zijn om jongeren op het rechte pad te houden, lijkt het effect ervan lang niet altijd voldoende. Gemeenten investeren in buurtwerk, scholen proberen normen en waarden te onderwijzen, en op papier lijkt alles goed geregeld. Maar de praktijk is weerbarstig.

De waarheid is simpel: als je denkt dat het in Nederland allemaal goed geregeld is, kijk dan nog eens goed om je heen. Want wie met open ogen door bepaalde stadswijken loopt, ziet jongeren hangen op straathoeken, ziet hoe respectloos gedrag genormaliseerd wordt, en hoort de verhalen van ouderen die zich niet meer veilig voelen in hun eigen buurt. We praten graag over inclusiviteit, maar vergeten ondertussen een groeiende groep jongeren die lak lijkt te hebben aan elke vorm van fatsoen.

Online cultuur als katalysator

Wat dit incident extra schrijnend maakt, is de keuze om het online te zetten. De daad zelf is verwerpelijk, maar het feit dat dit bewust gefilmd en gedeeld is, zegt nog veel meer. Het toont aan dat deze jongeren geen schaamte meer voelen. Dat ze geen grenzen ervaren. Dat ze denken dat dit soort gedrag grappig is, of erger nog: dat het hen aanzien oplevert binnen hun vriendengroep.

Sociale media versterken dat idee. Platforms zoals TikTok en Snapchat belonen snelheid, sensatie en het breken van regels. En zolang er geen directe consequenties volgen, blijft dat gedrag zich herhalen. De algoritmes zijn meedogenloos, en het moreel besef lijkt steeds verder te verdwijnen. Wat rest is een digitale speeltuin waarin wangedrag steeds vaker als entertainment wordt gezien.

Wat kunnen we doen?

De vraag is nu: wat doen we eraan? Want het is te gemakkelijk om alleen met de vinger naar ‘de jeugd van tegenwoordig’ te wijzen. We hebben als samenleving een verantwoordelijkheid. Ouders, scholen, buurtteams en politiek moeten samenwerken om de norm weer duidelijk te stellen. Respect is geen keuzeoptie – het is een fundament van samenleven.

Er moeten strengere gevolgen komen voor dit soort gedrag. Niet alleen juridisch, maar ook maatschappelijk. Laat jongeren zien wat hun daden aanrichten. Breng ze in contact met ouderen. Laat ze ervaren wat het betekent om kwetsbaar te zijn. En zorg ervoor dat er een duidelijke grens is tussen vrijheid van gedrag en respectloosheid.

Tot slot

Wat begon als een ‘grap’ met een appel, is in werkelijkheid een harde spiegel voor ons allemaal. We moeten de ogen openen voor wat er echt gebeurt in onze wijken, op onze pleinen, en op sociale media. Want als we dit soort gedrag blijven tolereren, ondermijnen we de basis van onze samenleving. En dat is iets waar uiteindelijk iedereen de gevolgen van voelt.

Dit voorval is meer dan alleen een wangedrag van twee jongeren – het is een signaal dat we niet mogen negeren. Nederland, word wakker. Beelden op de volgende pagina: